Mô hình kinh doanh Canvas là gì?

Mô hình kinh doanh Canvas hay Business Model Canvas là một công c�?mạnh m�?và ph�?biến trong lĩnh vực khởi nghiệp và quản lý doanh nghiệp. Được thiết k�?bởi Alexander Osterwalder và Yves Pigneur, mô hình này giúp các doanh nhân và nhà quản lý hiểu rõ hơn v�?cấu trúc và chi tiết của doanh nghiệp của h�?

Business Model Canvas cho phép chúng ta mô t�? thiết k�? th�?thách, phát minh và xoay vòng mô hình kinh doanh của mình. Phương pháp này t�?cuốn sách quản lý bán chạy nhất Business Model Generation được áp dụng �?các t�?chức và công ty khởi nghiệp hàng đầu trên toàn th�?giới.

Ứng dụng của mô hình kinh doanh Canvas

• Hình dung và truyền đạt một câu chuyện đơn giản v�?mô hình kinh doanh hiện tại của bạn.
• S�?dụng canvas đ�?thiết k�?các mô hình kinh doanh mới, cho dù bạn là một doanh nghiệp mới thành lập hay một doanh nghiệp hiện tại quản lý danh mục các mô hình kinh doanh
• Bạn có th�?s�?dụng canvas đ�?d�?dàng kết hợp giữa các mô hình kinh doanh “Khám phá” và “Khai thác”.

9 tr�?cột trong mô hình kinh doanh Canvas đại diện cho 4 mặt chính của một doanh nghiệp (khách hàng, giá tr�? cơ s�?vật chất và kh�?năng tài chính), bao gồm:

• Phân khúc khách hàng (Customer Segments)
• Giải pháp giá tr�?(Value Propositions)
• Kênh phân phối (Channels)
• Quan h�?khách hàng (Customer Relationships)
• Dòng doanh thu (Revenue Stream)
• Nguồn lực chính (Key Resources)
• Hoạt động chính (Key Activities)
• Đối tác chính (Key Partnerships)
• Cơ cấu chi phí (Cost Structure)
• Phân khúc khách hàng (Customer Segments)

1. Phân khúc khách hàng (Customer Segments)

• Xác định những cá nhân và t�?chức mà doanh nghiệp tiếp cận và phục v�?/span>
• Sắp xếp thành những nhóm đặc thù theo những tiêu thức nhất định

Các phương pháp phân khúc khách hàng bao gồm:

• Th�?trường đại chúng (Mass Market): Với phân khúc này, doanh nghiệp có một lượng khách hàng tiềm năng lớn vì h�?cảm thấy sản phẩm có th�?giải quyết nhu cầu chung của dân s�? Ví d�?điển hình là bột giặt.
• Th�?trường ngách (Niche Market): Phân khúc khách hàng này dựa trên những nhu cầu c�?th�?và độc đáo của khách hàng. Ví d�? tập đoàn Louis Vuitton đã tập trung vào sản xuất các sản phẩm thời trang đắt giá đ�?cung cấp cho tầng lớp khách hàng thượng lưu trên th�?giới.
• Th�?trường phân đoạn (Segmented): Các doanh nghiệp s�?dụng cách tiếp cận này s�?tiếp tục phân khúc khách hàng trong tập phân khúc chính nh�?dựa trên s�?khác biệt nh�?v�?nhân khẩu học và nhu cầu của khách hàng.
• Th�?trường đa dạng (Diversify): Một công ty với cách phân khúc này s�?liên tục thay đổi sản phẩm / dịch v�?linh hoạt đ�?phù hợp với nhu cầu của các phân khúc khách hàng có các đặc điểm và nhu cầu không giống nhau.
• Th�?trường đa chiều (Multi-sided Platform/Market): Nó phục v�?các khách hàng có các mối quan h�?với nhau. Th�?trường đa chiều giống như cách trang blog cần thu hút các nhà quảng cáo để giúp họ tạo ra dòng tiền, bửi vậy nên cần một lượng lớn blogger hoạt động. Do vậy, mô hình kinh doanh thành công của các trang blog đòi hỏi h�?thống kéo với c�?hai phân khúc này.

2. Giải pháp giá tr�?(Value Propositions)

Giải pháp giá tr�?của thương hiệu là s�?kết hợp giữa sản phẩm và dịch v�?cung cấp cho khách hàng. Những giá tr�?này cần độc đáo và khác biệt so với đối th�?cạnh tranh. Giải pháp giá tr�?trong mô hình kinh doanh gồm hai loại như sau:

• Giá tr�?định lượng: nhấn mạnh giá c�?hoặc đ�?hiệu qu�?của sản phẩm hay dịch v�?
• Giá tr�?định tính: nhấn mạnh trải nghiệm khách hàng, kết qu�?và công dụng của sản phẩm.

Giải pháp giá tr�?cung cấp giá tr�?thông qua một s�?thuộc tính như s�?tu�?chỉnh linh hoạt, hiệu suất, kh�?năng hoàn thành công việc, thương hiệu doanh nghiệp, giao diện thiết k�? s�?cải tiến, giá c�? chi phí, đ�?giảm thiểu rủi ro, tính tương tác đa chiều,…

Khi xây dựng giải pháp giá tr�? câu hỏi tiên quyết là bạn muốn giải quyết vấn đ�?gì thông qua giá tr�?của sản phẩm / dịch v�?đó. Sau đó, hãy tìm cách cải tiến sản phẩm, dịch v�?hoặc toàn b�?trải nghiệm khách hàng đ�?mang đến giá tr�?lớn hơn đối th�? Cuối cùng, doanh nghiệp cần phải xác định giá tr�?cốt lõi.

Một cách đ�?định v�?giá tr�?cốt lõi là ch�?rõ điều bạn muốn khách hàng nh�?v�?những tương tác với công ty. 

3. Kênh phân phối (Channels) 

Kênh phân phối chính là cầu nối giữa giải pháp giá tr�?của t�?chức và phân khúc khách hàng. Có vô s�?lựa chọn cho kênh phân phối, và quyết định s�?dựa trên các tiêu chí nhanh gọn, hiệu qu�?và đầu tư ít tốn kém nhất. Có hai loại kênh phân phối cơ bản bao gồm:

• Kênh thuộc s�?hữu của công ty(như các cửa hàng)
• Kênh đối tác (như các nhà phân phối)

Đối với các doanh nhân startup, bước đầu tiên trong việc xác lập kênh phân phối là xác định đâu là kênh của khách hàng. Điểm tiếp xúc với khách hàng có th�?b�?giới hạn hoặc rất đa dạng tu�?thuộc vào chiến lược của công ty. Sau đó bạn cần phân tích SWOT đ�?đánh giá điểm mạnh của các kênh phân phối. Cuối cùng, doanh nghiệp có th�?xác định và xây dựng các kênh khách hàng mới.

4. Quan h�?khách hàng (Customer Relationships)

Một s�?hình thức quan h�?khách hàng:

• H�?tr�?cá nhân: diễn ra ngay tại điểm bán, tổng đài, thư điện t�? các phương tiện khác
• H�?tr�?cá nhân đặc biệt
• Cộng đồng
• Đồng sáng tạo: khách hàng cùng tham gia vào quá trình tạo lập giá tr�?(Tiktok, Youtube)
• T�?phục v�?/span>
• Dịch v�?t�?động hoá: T�?phục v�?với các quy trình t�?động hoá

5. Dòng doanh thu (Revenue Stream)

Dòng doanh thu là phương pháp công ty s�?dụng đ�?các phân khúc khách hàng mua sản phẩm / dịch v�? Có th�?tạo dòng doanh thu bằng những cách sau:

• Bán tài sản: Công ty bán quyền s�?hữu hàng hoá cho khách hàng.
• Phí s�?dụng: Công ty tính phí quyền s�?dụng sản phẩm hoặc dịch v�?
• Phí đăng ký: Công ty tính phí s�?dụng sản phẩm hoặc dịch v�?thường xuyên và nhất quán.
• Tiền cho vay/ Cho th�?chấp/ Cho thu�?/span>: Khách hàng tr�?phí đ�?có quyền truy cập độc quyền với sản phẩm trong một khoảng thời gian ràng buộc.
• Cấp phép: Công ty tính phí s�?dụng tài sản trí tu�?
• Phí môi giới: Các công ty hoặc cá nhân đóng vai trò trung gian giữa hai bên s�?tính phí môi giới dịch v�?của mình.
• Quảng cáo: Công ty tính phí các bên quảng cáo sản phẩm trên kênh trung gian của mình.

Sau khi thiết lập luồng doanh thu, điều quan trọng là bạn phải xác định mức giá hiệu qu�?cho sản phẩm / dịch v�?thông qua quá trình loại b�? Những lần chỉnh sửa mức giá nên được ghi chép và đánh giá lại. Bạn cũng cần tiếp tục suy nghĩ v�?những hướng đi kh�?thi tiếp theo trong quá trình vận hành doanh nghiệp.

6. Nguồn lực chính (Key Resources)

Đây là những tài sản thiết yếu của doanh nghiệp cung cấp giá tr�?đến khách hàng. Nguồn lực có th�?được phân loại thành nguồn lực nhân s�? tài chính, vật lí và tri thức.

Việc liệt kê các nguồn lực doanh nghiệp rất quan trọng. Nó giúp bạn có ý tưởng rõ ràng v�?các sản phẩm / dịch v�?chính thức bạn cần đ�?h�?tr�?khách hàng và xác định những nguồn lực không cần thiết, t�?đó tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.

Sau khi hoàn thành xong danh sách, bạn có th�?quyết định cần bao nhiêu vốn đầu tư cho những nguồn lực chính đ�?vận hành doanh nghiệp bền vững.

7. Hoạt động chính (Key Activities) 

Đây là những hoạt động trọng điểm s�?tạo ra giải pháp giá tr�?cho doanh nghiệp và khiến mô hình kinh doanh tr�?nên hiệu qu�? Một nhà doanh nghiệp có th�?bắt đầu bằng cách liệt kê các hoạt động chính diễn ra song song với dòng doanh thu có liên quan đến doanh nghiệp.

Gi�?đây, vấn đ�?thiết yếu mà bạn cần thực hiện là đánh giá hoạt động nào s�?là hoạt động chính, t�?đó cân nhắc tác động của các hoạt động này rồi quyết định b�?sung hoặc gạt b�?chúng.

8. Đối tác chính (Key Partnerships)

Đ�?mô hình kinh doanh hoạt động hiệu qu�?và giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp nên xây dựng quan h�?đối tác với những nhà cung ứng chất lượng cao. Bạn và những đối tác này s�?b�?sung cho nhau đ�?giúp công ty tạo ra giải pháp giá tr�? Đối tác của doanh nghiệp bao gồm ba loại:

• Liên minh chiến lược giữa các đối th�?(còn được gọi là coopetition)
• Liên doanh
• Mối quan h�?giữa người mua và nhà cung cấp

Bạn nên bắt đầu xác định đâu là đối tác chính, sau đó lập k�?hoạch quan h�?đối tác trong tương lai. Bạn có th�?dựa trên các mối quan h�?đối tác đ�?đánh giá những vấn đ�?nào cần được khắc phục, và loại hình quan h�?đối tác nào s�?cần thiết tiếp theo.

9. Cơ cấu chi phí (Cost Structure)

Cơ cấu chi phí được định nghĩa là chi phí điều hành doanh nghiệp theo mô hình kinh doanh c�?th�? Các doanh nghiệp có th�?tập trung giảm chi phí qua việc giảm vốn đầu tư vào kinh doanh hoặc tập trung vào giá tr�?sản phẩm (chẳng hạn như tập trung tối đa giá tr�?cho khách hàng).

Dưới đây là một s�?đặc điểm chung của cơ cấu chi phí:

• Chi phí c�?định (Fixed Costs): chi phí không đổi trong một khoảng thời gian.
• Chi phí biến động (Variable Costs): giống như tên gọi, chi phí này thay đổi tu�?theo phương sai trong sản xuất.
• Tính kinh t�?theo quy mô (Economies of Scale): chi phí giảm khi quy mô sản xuất tăng lên.
• Tính kinh t�?theo phạm vi (Economies of Scope): chi phí giảm bằng cách đầu tư vào những hoạt động liên quan đến sản phẩm chính.

Vậy là chúng ta vừa tìm hiểu v�?mô hình kinh doanh Canvas một cách chi tiết. Việc hiểu và áp dụng đúng bản chất của mô hình rất quan trọng bởi nó s�?giúp ta thực hành và tạo ra được cho doanh nghiệp hoặc đơn giản là triển khai một ý tưởng kinh doanh rõ ràng.

Giảng viên: ThS. Nguyễn Hữu Ph�?br /> B�?môn Quản tr�?Kinh doanh
Trường Cao đẳng FPT M?ng c�� c??c b��ng ?�� cơ s�?Đà Nẵng

The post Hiểu và áp dụng mô hình kinh doanh Canvas đúng cách appeared first on Cao Đẳng FPT M?ng c�� c??c b��ng ?�� xét tuyển.

Mô hình Canvas còn được gọi là Business Model Canvas. Đây là một dạng mô hình kinh doanh kinh điển và được nhiều doanh nghiệp s�?dụng rộng rãi. Canvas được mô t�?như bản đ�?h�?giá tr�?của doanh nghiệp mọi quy mô, giúp người dùng xác định các yếu t�?quan trọng và tạo ra một hình ảnh toàn cảnh v�?một mô hình kinh doanh hoặc sản phẩm mới, giúp cho việc phát triển chiến lược và quản lý d�?dàng hơn.

Nhìn vào bảng trên, bạn s�?thấy mô hình Canvas thông thương có 9 ô. Cột màu vàng �?giữa th�?hiện giá tr�?sản phẩm. Ba ô màu xanh bên phải tập trung vào vấn đ�?khách hàng (bên ngoài), ba ô màu hồng bên trái tập trung vào doanh nghiệp (bên trong).

C�?2 yếu t�?bên trong và bên ngoài gặp nhau và xoay quanh giải pháp và giá tr�? đó chính là s�?mua bán giữa doanh nghiệp và khách hàng.

2 ô �?dưới liên quan tới chi phí và doanh thu. Doanh thu nằm bên phải cột Giá tr�?sản phẩm, là yếu t�?bên ngoài. Chi phí nằm bên trái cột Giá tr�?sản phẩm được coi là yếu t�?bên trong.

Khi hiểu v�?bản chất sắp xếp của các ô trong bảng, ta s�?d�?dàng sắp xếp các nhân t�?cấu thành nên toàn b�?bảng mô hình kinh doanh Canvas.

B�?cục của 9 phần trong mô hình Canvas được xác định dựa trên các nguyên tắc và yếu t�?quan trọng trong quá trình kinh doanh. Vậy đã bao gi�?bạn t�?hỏi ý nghĩa của mỗi phần và vai trò của nó tương ứng với v�?trí đảm nhận? Với Case study là một “công ty th�?thao�?tác gi�?s�?c�?th�?ví dụng từng phần như bên dưới:

Trên cơ s�?các ví d�?trên, việc sắp xếp các phần trong mô hình Canvas theo các nguyên tắc giúp tạo ra một s�?liên kết logic, tương quan và cân đối giữa các yếu t�?quan trọng trong k�?hoạch kinh doanh của công ty khởi nghiệp.Tuy nhiên, mô hình Canvas có th�?b�?giới hạn bởi kh�?năng của người s�?dụng, vì vậy nó không th�?thay th�?cho quá trình nghiên cứu và phân tích kinh doanh chi tiết hơn. Việc hiểu rõ và áp dụng mô hình này s�?giúp bạn khởi s�?kinh doanh một cách hiệu qu�?hơn.

Giảng viên: H�?Th�?Thu Huyền
B�?môn Quản tr�?Kinh doanh
Trường Cao đẳng FPT M?ng c�� c??c b��ng ?�� cơ s�?Đà Nẵng

The post Cách sắp xếp các thành phần trong mô hình kinh doanh Canvas appeared first on Cao Đẳng FPT M?ng c�� c??c b��ng ?�� xét tuyển.