Thực tế hiện nay có nhiều trường đại học không tuyển đủ chỉ tiêu và thiếu sinh viên nên đã lách luật để tuyển sinh. Các trường cao đẳng và trung cấp vì thế mà càng khó khăn hơn đặc biệt là các trường mới thành lập. Để tồn tại, nhiều trường cao đẳng đã tuyên bố chấp nhận là con đường vòng để lên đại học dựa vào quy chế liên thông.

 

Điều này càng ngày càng làm trầm trọng hóa các bất cập của giáo dục Việt Nam hiện nay là các trường không đầu tư vào chất lượng đào tạo mà chỉ chú ý đến hình thức. Ngay cả những tuyên bố chính thức trên truyền hình của lãnh đạo các trường cao đẳng cũng khuyên thí sinh nên chọn đường vòng là cao đẳng liên thông mà không hề đề cập đến việc các sinh viên được đào tạo gì và có phù hợp với việc đầu tư công sức và tiền bạc vào bằng cấp.

Giáo dục đại học thay vì được đầu tư chiều sâu để giải quyết vấn đề thiếu trầm trọng nguồn nhân lực chất lượng cao và thừa nhân lực đại học không làm được việc thì dường như đang được phát triển mạnh mẽ theo chiều rộng. Từ đó dẫn đến việc quá nhiều người ra trường nhưng vẫn phải đào tạo lại hoặc thất nghiệp. Rất hiếm trường công bố số liệu sinh viên có việc làm sau khi ra trường.

Một số vị trí trong ngành ngân hàng mà ở các quốc gia khác chỉ tuyển nhân viên bậc ngắn hạn thì tại Việt Nam đang là các sinh viên giỏi nhất. Việc này gây ra sự lãng phí tài nguyên con người và thiếu động lực để phát triển cho Việt Nam về trung và dài hạn. Bản thân các sinh viên giỏi này sau một thời gian nhàm chán ở vị trí dưới năng lực cũng không thể phát triển hơn và lâm vào bế tắc.

Quay trở lại việc đào tạo thiếu chất lượng của cao đẳng hiện nay khiến cho bậc học này càng ngày càng kém đi giá trị. Nói đến đào tạo đại học có thể rất dễ dàng kể tên các Trường đại học hàng đầu về mỗi chuyên ngành như Ngoại thương cho ngành kinh doanh, Đại học Khoa học tự nhiên cho các ngành tự nhiên, Bách Khoa cho ngành kỹ thuật, FPT cho công nghệ thông tin hay các trường chuyên ngành như Kiến trúc và Xây dựng. Còn với trường cao đẳng thì khó có thể kể tên một trường cao đẳng tốt.

Một phần lớn là vì hầu hết các trường cao đẳng đều không dám tự tin vào chất lượng của mình mà đều cho rằng cao đẳng chỉ là một sự kém cỏi của đại học. Điều này còn trầm trọng hơn với bậc trung cấp. Nhưng thực tế ví dụ những ngành như điều dưỡng, các trường trung cấp đang đào tạo được những nhân lực rất có chất lượng.

Có lẽ vấn đề này còn nằm trong nội tại của các nhà hoạch định giáo dục khi nội dung đào tạo cao đẳng thực chất là chương trình cắt xén của chương trình đại học. Như vậy mặc nhiên coi sinh viên đại học và cao đẳng có thể cùng làm một vị trí nhưng chất lượng khác nhau.

Trong khi đó, bậc cao đẳng một cách đúng đắn cần phải nhìn nhận như là một mức độ làm việc khác. Sinh viên cao đẳng ra trường sẽ làm những nhiệm vụ khác với nhiệm vụ của sinh viên tốt nghiệp đại học và ngược lại. Từ đó mới có được sự phân công lao động tốt trong xã hội và tối ưu hóa nguồn nhân lực. Giống như việc khác nhau giữa điều dưỡng, y tá và bác sĩ cần các bậc đào tạo khác nhau. Tuy nhiên, các ngành khác không có được sự rạch ròi như ngành y. Khó có thể phân biệt được nhiệm vụ của trung cấp, cao đẳng hay đại học của ngành kế toán hay quản trị doanh nghiệp.

Một câu hỏi bao giờ sẽ được trả lời: Liệu có hay không một trường cao đẳng tốt ở Việt Nam?

TS. Đàm Quang Minh

Giám đốc FPT Mạng cá cược bóng đá