Có một ngày lang thang ở Quốc Tử Giám, gặp một người Nhật chỉ ngồi và nhìn mọi người qua lại, liền hỏi:
– Anh ngồi làm gì?
– Anh chờ nắng lên.
– Chờ nắng lên để làm gì? Để chụp ảnh.
Chiều qua lại hỏi một người bạn, đi chụp ảnh thì mấy giờ về? Chừng nào hết nắng thì về. Thì ra, nắng là ánh sáng là xúc tác của nghệ thuật nhiếp ảnh.
Có một sáng chui vào một căn gác nhỏ hẹp và tồi tàn của một sinh viên khiếm thị. Nói rằng em bật đèn lên cho chị chụp ảnh. Em không có đèn. Thế em học bằng gì? Em cần gì đèn hả chị. Bỗng thấy xót xa cho một lời nói vô tâm.
Hà Nội trong những ngày nhộn nhịp cho ASEM, cho ngày giải phóng thủ đô. Thành phố hoa lệ quá chừng, khai trương phố đi bộ, đèn hoa cứ sáng rực, bảng hiệu văn minh phố cổ giăng giăng khắp phố.
Hãy thử bước vào một ngõ nhỏ hình ống ngay giữa chốn phù hoa ấy. Một khoảng sân nhỏ xíu cho mấy gia đình sinh hoạt. Những căn phòng tối tăm bừa bộn không hề có một bàn tay sắp đặt đồ đạc cho gọn gàng chứ đừng nói là nghệ thuật. Mọi người ngủ la liệt dưới sàn, mỗi bậc thang có một đôi giầy cũ mới lẫn lộn, những bức tranh cũ xỉn và bụi bặm xộc xệch trên tường. Từ đó bước ra những con người ăn mặc xúng xính cho những ngày hội. Đó là gì? Đó có phải là văn hóa sống không?
Giàn nhạc giao hưởng mỗi nhóm người một đạo cụ, mỗi người chơi một đoạn nhạc của riêng mình hoà chung với tất cả mọi người. Người chỉ huy bản nhạc giao hưởng quay sang đứa con gái của mình chơi đàn một cách âu yếm, rồi lại đưa mắt nhìn từng người chơi nhạc bằng thứ ngôn ngữ riêng. Duy chỉ có một người duy nhất ở cuối sân khấu cầm hai cái đạo cụ đập cheng vào nhau một vài tiếng ở cuối mỗi bản nhạc.
Những ánh đèn mầu trên sân khấu. Đèn này mầu hồng, đèn kia mầu xanh. Khi người chỉnh đèn làm cho những luồng ánh sáng giao thoa nhau ta được một thứ ánh sáng khác. Và khi chỉnh đèn quay về vị trí khác, lại là hai thứ ánh sáng riêng biệt.
Một con người trẻ tuổi sống giữa một thời đại hỗn độn giữa sáng và tối, giữa phồn hoa và nghèo nàn, giữa những luồng văn hóa không định hướng, sẽ nghĩ gì và suy ngẫm những gì về thời đại của chính chúng ta?
HằngĐM – FSoft
Trích “Sử ký FPT 20 năm”
