Đến năm 1990, ở Việt nam chỉ có công ty nhà nước, mà chưa xuất hiện công ty tư nhân. Khi thành lập FPT năm 1988, chúng tôi chỉ nghĩ đơn giản là có thể tự do được làm những gì mình thích, có thể kiếm đủ tiền để nuôi sống gia đình và bản thân.
Thuở đó, FPT trả lương cho tôi là 60.000 VND/tháng, tương đương với khoảng 6 USD. Số tiền đó chỉ đủ cho tôi chi tiêu trong một tuần. Thời gian hai năm đầu làm ở FPT, tôi vẫn phải làm thêm bên ngoài để kiếm tiền nuôi bản thân.
Tôi vẫn luôn tin rằng FPT sẽ trở thành một công ty lớn, nhưng không nghĩ rằng tôi và các đồng sự sẽ trở thành triệu phú đô la, vì thực sự ai cũng chỉ có một tham vọng nho nhỏ là có đủ tiền nuôi gia đình.
Theo năm tháng, cùng sự nỗ lực, tận tụy của các thành viên, FPT đã trưởng thành và hôm nay đã trở thành một tổ chức có hàng nghìn người với doanh thu hơn 1 tỷ USD và lợi nhuận hàng chục triệu USD. Điều quan trọng là các chỉ tiêu này tăng trưởng liên tục với thời gian.
Ngày 13/05/2006, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) FPT đã đưa ra quyết định lịch sử: niêm yết cổ phiếu FPT trên thị trường chứng khoán TP. HCM không muộn hơn quý II năm 2007. nhưng FPT lại “lên sàn” sớm hơn dự định và đây là bước ngoặt lớn.
Nhiều người thắc mắc khi thấy FPT niêm yết một cách “vội vã” vào cuối năm 2006. nhưng lý do khá đơn giản, chúng tôi tính rằng việc niêm yết trong năm 2006 sẽ giảm được 50% thuế thu nhập công ty cho hai năm sau.
Theo quy định của Ủy ban Chứng khoán (UBCK), số lượng cổ phiếu FPT do người ngoài công ty giữ phải lớn hơn 15%. Lúc đó, nhà nước nắm giữ khoảng 9% cổ phiếu FPT và công ty cần phải bán cho các nhà đầu tư ngoài FPT một lượng cổ phiếu khoảng 6 – 10% cho đúng với nguyên tắc.
Thời gian còn lại rất gấp, chúng tôi cũng tìm kiếm một số đối tác có tiềm năng. Bất ngờ, vào đầu tháng 09/2006, Quỹ đầu tư Texas Pacific Group (TPG) và Intel Capital, một tổ chức đầu tư của Tập đoàn Intel đã tìm đến gặp gỡ chúng tôi và đề nghị đầu tư vào FPT.
Chúng tôi bắt đầu lao vào cuộc đàm phán khá căng thẳng, đã có rất nhiều phiên đàm phán kéo dài tới tận h sáng. TPG và Intel đã thuê Rotshild kiểm toán FPT. Đây thực sự là một cuộc sát hạch gắt gao với đẳng cấp quốc tế. Đó là một cuộc cách mạng toàn diện trên mọi lĩnh vực: Chiến lược, quản trị, nhân sự, tài chính và thị trường. Thông thường, một cuộc đàm phán đầu tư kéo dài từ – 6 tháng, nhưng chỉ sau có 5 ngày, FPT cùng TPG và Intel đã hoàn tất quá trình kiểm toán và đàm phán với một thỏa thuận cả ba bên cùng thấy hài lòng. Ngày 17/10, chúng tôi ký hợp đồng bán 10% cổ phần mới của FPT cho TPG và Intel, dù thực tế, hai nhà đầu tư này muốn mua nhiều hơn, khoảng 30%. Theo thoả thuận ký kết, FPT nhận được một khoản đầu tư là 36,5 triệu USD. Đây là khoản đầu tư gián tiếp lớn nhất vào Việt nam cho đến thời điểm đó.
Tôi cho rằng, thoả thuận này công bằng cho tất cả các bên. Giá cổ phiếu có lúc lên, lúc xuống. Đã có thời gian, khi FPT chính thức niêm yết cổ phiếu trên HOSE vào ngày 13/12/2006, giá cổ phiếu FPT chào sàn là 400.000 VND/CP, gấp lần giá mà chúng tôi đã bán cho TPG và Intel cách đó 57 ngày. Còn bây giờ, giá cổ phiếu FPT chưa bằng 25% giá thời điểm đó.
Đến bây giờ, nếu phải làm lại những gì chúng tôi đã làm vào tháng 09/2006, tôi tin rằng chúng tôi cũng vẫn làm như vậy. Tìm một, hoặc hai nhà đầu tư nước ngoài, có liên quan đến ngành công nghệ thông tin và tài chính để bán 10% cổ phiếu FPT với mức giá vẫn như vậy.
Đàm phán với nhà đầu tư nước ngoài như TPG và Intel, tôi học được nhiều điều như cách làm việc nghiêm túc, chặt chẽ, chuyên nghiệp. Đặc biệt, cách nhìn vấn đề của họ rất rộng và xa, hơn hẳn chúng tôi.
Khi bắt đầu đàm phán, họ thông báo là đã thuê một công ty luật, một công ty tư vấn giúp họ kiểm toán FPT, đảm bảo tính pháp lý của hợp đồng và họ yêu cầu FPT cũng hành động như vậy. Từ trước đến nay, FPT chưa làm như thế bao giờ, chúng tôi nói: “Chúng tôi không cần công ty tư vấn lẫn công ty luật”. Cả TPG và Intel đều không chịu.
Cuối cùng, họ nói: “FPT có thể không thuê công ty tư vấn, nhưng dứt khoát phải thuê một công ty luật thì chúng ta mới có thể làm việc với nhau”. Đến nước này, chúng tôi đồng ý thuê một công ty luật của nước ngoài. Với tư cách là nhà đầu tư, tôi đánh giá rất cao TPG và Intel. Họ đã mua 96.000 VND/CP và sau 6 tháng, họ bán với giá khoảng 50.000 VND/CP. Họ thực sự là những nhà đầu tư chuyên nghiệp. Tôi học được rất nhiều từ thương vụ này và vẫn thường xuyên gặp gỡ, giữ liên lạc với họ để học kinh nghiệm cũng như tìm kiếm các cơ hội cho những lần sau.
Lê Quang Tiến
Phó Tổng giám đốc FPT
Trích “Sử ký FPT 20 năm”.
